Istnieją osoby, które nieustannie myślą, analizują i zastanawiają się nad różnymi rzeczami. Ich mózg nie wycisza się i ciągle pracuje na najwyższych obrotach. Takie osoby nawet najbardziej banalną sprawę starają się rozłożyć na czynniki pierwsze. Jeśli czytając to, ktoś pomyślał – „to o mnie” – to znaczy, że są spore szanse na to, że jest overthinkerem i na co dzień dopada go tak zwany overthinking. Po polsku nazywa się to „paraliżem analitycznym” albo „nadmiernym myśleniem”. Czym to dokładnie jest i w jaki sposób się objawia? Jakie są sposoby na overthinking?
Overthinking – co to jest?
Overthinking jest zjawiskiem, które potrafi bardzo źle działać na psychikę osoby, której dotyczy. Niejednokrotnie odbija się również na życiu codziennym takich osób. Nic dziwnego – w głowie overthinkera każda rzecz jest powodem do nieustannego myślenia oraz analizowania. Nawet ta najbardziej banalna. Po polsku nazywa się to „paraliżem analitycznym” i nie jest to złe określenie, bowiem taka ilość myśli może doprowadzić do paraliżu w życiu codziennym. Kiedy można mówić o wystąpieniu overthinkingu? Wtedy, kiedy osoba, która go doświadcza, potrafi godzinami zastanawiać się co zjeść, co zrobić, analizuje każdą najmniejszą sprawę, a nadal nie jest w najmniejszym stopniu pewna, czy dokonała właściwego wyboru. Ostatecznie właśnie overthinking sprawia, że niemożliwe jest podjęcie odpowiedniego wyboru.
Jakie są objawy overthinkingu?
Kiedy można powiedzieć o tym, że doświadcza się paraliżu analitycznego? Główny z nich to oczywiście nadmierne myślenie, które dotyczy wielu sfer życia danej osoby. Ale oprócz tego – może to prowadzić do innych symptomów, które mogą nas zaalarmować do tego, że mamy problem z nadmiernym myśleniem. To między innymi:
1. Ruminacje – przypominanie sobie przeszłych wydarzeń
2. Zamartwianie się
3. Dezorientacja
4. Paraliż decyzyjny – niemożność podjęcia jakiejkolwiek decyzji
5. Problemy ze snem
6. Stres
7. Ciągłe odgrywanie w myślach różnych incydentów
8. Tworzenie negatywnych scenariuszy
9. Snucie wielu planów w głowie
10. Natłok myśli
11. Problemy z odprężeniem się
12. Nieskuteczne próby odwrócenia uwagi od nadmiernego myślenia i analizowania
13. Trudność z regulowaniem emocji
14. Impulsywność
15. Ciągłe odczuwanie niepokoju.
Jak widać – wiele z tych objawów jest bardzo niekorzystnych na zdrowia. I nie da się ukryć, że ciągłe myślenie oraz analizowanie potrafi doprowadzić do problemów na polu zdrowia psychicznego. Niekiedy osoby, które nie potrafią poradzić sobie z nadmiernym myśleniem, wpadają w różnego typu zaburzenia psychiczne – najczęściej odczuwają problemy z wysokim poziomem lęku, co jest początkiem zaburzeń lękowych (dawniej: nerwica).
Jakie są przyczyny nadmiernego myślenia?
Nie ma jednoznacznych przyczyn, które prowadzą do paraliżu analitycznego. Może to wynikać z różnych problemów, wśród których wymienia się między innymi:
1. Lęki
2. Niepewność
3. Niskie poczucie własnej wartości
4. Perfekcjonizm
5. Zespół lęku uogólnionego
6. Traumę
7. Wysoki poziom stresu
8. Wysoka wrażliwość
9. Problemy z radzeniem sobie z emocjami.
To z kolei może mieć swoje podłoże w innych problemach – na przykład związanych z dzieciństwem czy trudnymi sytuacjami, które zdarzyły się w życiu danej osoby. Czasami jednak wynika to po prostu z natury danego człowieka i np. sposobu, w jaki był wychowywany.
Czy overthinking da się wyleczyć?
Overthinking sam w sobie nie jest chorobą, którą można by wyleczyć magicznymi tabletkami. Jest to jednak zaburzenie, którym zdecydowanie powinno się zająć. W poradzeniu sobie z paraliżem analitycznym należy zastosować u siebie kilka rozwiązań, takich jak np. mindfulness, medytacja czy – najskuteczniejsza – terapia. Tylko dzięki trwałej pracy nad swoimi przekonaniami, myślami i zachowaniami z tym związanymi, istnieje szansa na poradzenie sobie z tym problemem.
Przede wszystkim rozwiązaniem problemów z nadmiernym myśleniem zajmuje się psychoterapia, najczęściej w nurcie poznawczo-behawioralnym (ale świetnie działa również terapia akceptacji i zaangażowania, psychodynamiczna albo terapia poznawcza oparta na uważności). Dzięki analizie myśli, zmianie schematów i nauczeniu się radzenia sobie ze sposobem myślenia, można doprowadzić do osłabienia lub całkowitego usunięcia problemu z overthinkingiem.
A overthinkingiem naprawdę należy się zająć, albowiem może doprowadzić do rozwoju kolejnych problemów, takich jak depresja, fobia społeczna, zaburzenia obsesyjno-kompulsywne czy nawet zespół stresu pourazowego. Wtedy jest znacznie trudniej z pokonaniem wszelkich trudności.
Jakie są techniki radzenia sobie z nadmiernym myśleniem?
Głównymi technikami, jakie wykorzystuje się w walce z tym problemem, to między innymi:
1. Odwrócenie uwagi – próby zmuszenia myśli do krążenia wokół innego tematu
2. Rzucenia wyzwania negatywnym myślom – czyli konfrontowanie ich z realistycznymi rozwiązaniami i faktami
3. Medytacja
4. Rozwijanie umiejętności interpersonalnych – dbanie o powiększanie samoświadomości, ćwiczenie samokontroli oraz przede wszystkim dbanie o pewność siebie
5. Określenie czasu na zamartwianie – określenie, że w konkretnym czasie możemy przez konkretnych parę minut się zamartwiać, a potem robienie wszystkiego, aby nie powtarzać tego w przypadkowych momentach w ciągu dnia
6. Mindfulness.
Warto skonsultować inne metody radzenia sobie z problemem z psychoterapeutą lub psychologiem i znaleźć takie, które będą najlepiej się sprawdzały w naszym przypadku.
