logo
  • Kontakt

    • ADD

    ADD, czyli zaburzenie deficytu uwagi (Attention Deficit Disorder), to specyficzna forma ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder), w której dominują problemy z koncentracją uwagi, bez wyraźnej nadpobudliwości ruchowej czy impulsywności. Przyjrzyjmy się bliżej temu zaburzeniu, opierając się na europejskich badaniach naukowych, najnowszych danych oraz klasyfikacjach medycznych. Omówimy objawy, diagnozę, wpływ na codzienne funkcjonowanie oraz - a może przede wszystkim - dostępne formy wsparcia.

    Czym jest ADD?

    ADD jest podtypem ADHD, w którym głównymi objawami są trudności w utrzymaniu uwagi, organizacji zadań oraz przetwarzaniu informacji. ADD przez długi czas było diagnozowane jako osobna jednostka chorobowa. W przeciwieństwie do innych form ADHD, osoby z ADD nie wykazują nadmiernej aktywności ruchowej czy impulsywności. Jak podaje klasyfikacja ICD-11, stosowana w Europie, ADD można przypisać do kategorii „Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi” (kod 6A05), z dominacją objawów nieuwagi.

    Objawy ADD obejmują:

    • Problemy z utrzymaniem uwagi: Trudności w koncentracji na zadaniach lub rozmowach, które nie są wysoce stymulujące.
    • Tendencja do dekoncentracji: Łatwe rozpraszanie się pod wpływem zewnętrznych bodźców.
    • Brak wytrwałości: Częste przechodzenie od jednej aktywności do drugiej bez ukończenia poprzedniej.
    • Trudności organizacyjne: Problemy z planowaniem, ustalaniem priorytetów i zarządzaniem czasem.
    • Zapominanie: Częste gubienie przedmiotów i zapominanie o codziennych obowiązkach czy umówionych spotkaniach.
    • Unikanie zadań wymagających wysiłku umysłowego: Prokrastynacja lub niechęć do angażowania się w czynności wymagające długotrwałego skupienia.

    Zaburzenie to jest klasyfikowane jako neurorozwojowe, co oznacza, że jego objawy zazwyczaj pojawiają się przed 12 rokiem życia, choć diagnoza może być postawiona znacznie później.

    Epidemiologia ADD w Europie

    ADD, jako podtyp ADHD, jest szeroko badane w Europie. Według danych europejskich, ADHD dotyka około 5% dzieci na kontynencie, przy czym ADD stanowi istotną część tych przypadków, zwłaszcza wśród osób, u których nie występuje nadpobudliwość. Poniżej przedstawiamy dane dotyczące występowania ADHD (w tym ADD) w wybranych krajach europejskich, na podstawie dostępnych badań:

    Kraj Występowanie ADHD wśród dzieci i młodzieży Uwagi dotyczące ADD
    Niemcy 4,8% (7,9% chłopców, 1,8% dziewcząt) ADD częściej diagnozowane u dziewcząt
    Francja 3,5-5,6% ADD wpływa na trudności szkolne
    Hiszpania 5-12% ADD może być niedodiagnozowane u dorosłych
    Wielka Brytania 0,2-2,2% Niska diagnoza ADD u dorosłych (0,1%)

    Dane wskazują na wyraźne różnice w diagnozowaniu ADD między płciami – chłopcy są częściej diagnozowani z pełnym spektrum ADHD, podczas gdy dziewczęta częściej wykazują objawy typowe dla ADD, czyli deficyt uwagi bez nadpobudliwości.

    Diagnoza ADD według europejskich standardów

    Zgodnie z klasyfikacją ICD-11, stosowaną w Europie, diagnoza ADD opiera się na utrzymujących się przez co najmniej 6 miesięcy objawach, które negatywnie wpływają na funkcjonowanie szkolne, zawodowe lub społeczne.

    Główne kryteria diagnostyczne ADD (ICD-11):

    • Znaczne trudności w utrzymaniu uwagi na zadaniach, które nie dostarczają natychmiastowej stymulacji.
    • Problemy z organizacją i planowaniem.
    • Łatwe rozpraszanie się i zapominanie o codziennych obowiązkach

    W Europie diagnoza ADD jest często stawiana przez specjalistów psychiatrii dziecięcej lub psychologów klinicznych, a proces obejmuje wywiady z pacjentem, rodzicami oraz nauczycielami, a także stosowanie standaryzowanych kwestionariuszy, takich jak Strengths and Difficulties Questionnaire (SDQ), używany m.in. w Niemczech.

    Warto wspomnieć, że mimo postępów, diagnoza ADHD (jak również ADD) pozostaje skomplikowana. Objawy mogą znacząco różnić się między pacjentami i pokrywać się z symptomami lęku, depresji czy traumy. Nadzieją medycyny jest znalezienie konkretnego biomarkera (np. genu lub zmiany w obrazie MRI), który ułatwiłby diagnozę. Niestety na dzień dzisiejszy diagnoza pozostaje w pewnym stopniu subiektywna.

    Wpływ ADD na codzienne życie

    Osoby z ADD często zmagają się z wyzwaniami w różnych obszarach życia. Jako dzieci mogą mieć trudności w szkole spowodowane problemem z utrzymaniem koncentracji podczas lekcji, co przekłada się na gorsze wyniki w nauce.W życiu zawodowym problemy z organizacją i planowaniem mogą prowadzić do opóźnień w realizacji zadań, co naturalnie wpływa na efektywność pracy. W relacjach społecznych osoby z ADD mogą być postrzegane jako roztargnione lub niezorganizowane, co czasem prowadzi do nieporozumień i irytacji.

    Najnowsze badania i trendy w kontekście ADD

    • Najnowsze europejskie badania, finansowane przez Unię Europejską, koncentrują się na genetycznych podstawach ADD i ADHD. Projekty takie jak AGGRESSOTYPE, CoCA czy Eat2beNICE analizują czynniki ryzyka wspólne dla ADHD i współwystępujących zaburzeń, takich jak DBD.
    • Przełomem w leczeniu ADHD/ADD może być wprowadzenie solriamfetolu – leku, który w badaniach zredukował objawy ADHD aż o 45% u dorosłych, przy korzystnym profilu bezpieczeństwa. To szczególnie ważne dla osób, które wykazują tolerancję na inne środki farmakologiczne.
    • Mimo postępów w nauce i medycynie, dostęp do opieki psychiatrycznej w Unii Europejskiej pozostaje wyzwaniem. Badanie zaprezentowane podczas Kongresu Europejskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (EPA) 2025 ujawniło znaczące nierówności społeczno-ekonomiczne w dostępie do leczenia. Problemy ze zdrowiem psychicznym kosztują państwa członkowskie ponad 4% ich PKB, co podkreśla skalę problemu
    • Cieszącym trendem jest rosnąca świadomość ADD wśród dorosłych. W wielu krajach europejskich, takich jak Hiszpania czy Wielka Brytania, diagnozowanie ADD u osób dorosłych jest nadal niedostateczne, co wynika z braku zgłoszeń i długich list oczekujących na diagnozę (w Anglii nawet 5 lat). Organizacje takie jak Eurofound, w ramach Europejskiego Badania Warunków Pracy (EWCS 2024), zwracają uwagę na wpływ zaburzeń neurorozwojowych, w tym ADD, na jakość życia zawodowego, co może przyczynić się do lepszego wsparcia w przyszłości. 

    Metody wsparcia i leczenia

    Leczenie ADD opiera się na podejściu wieloaspektowym, obejmującym:

    • Terapię poznawczo-behawioralną, która pomaga w rozwijaniu umiejętności organizacyjnych i radzenia sobie z rozproszeniem.
    • Wsparcie psychoedukacyjne dla rodzin i nauczycieli, aby lepiej rozumieli potrzeby osoby z ADD.
    • W niektórych przypadkach farmakoterapię, np. stosowanie guanfacyny (zarejestrowanej w Europie pod nazwą Intuniv), która wspiera kontrolę uwagi.

     

    Podsumowanie

    ADD to zaburzenie neurorozwojowe, które znacząco wpływa na codzienne funkcjonowanie, szczególnie w obszarach wymagających koncentracji i organizacji. Badania wskazują na jego szerokie występowanie, zwłaszcza wśród dzieci, oraz na potrzebę większej świadomości i wsparcia dla dorosłych. Dzięki projektom finansowanym przez UE oraz narzędziom takim jak EWCS 2024, możliwe jest lepsze zrozumienie ADD i jego wpływu na życie zawodowe i społeczne. Jeśli podejrzewasz u siebie lub bliskiej osoby objawy ADD, warto skonsultować się ze specjalistą, aby uzyskać diagnozę i odpowiednie wsparcie.

     

    Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Diagnozę i leczenie ADD zawsze powinien prowadzić wykwalifikowany specjalista.

     


    Bibliografia:

    Inne choroby:

    Żałoba

    Lęki

    Trauma

    Zespół Lęku Społecznego

    Trudności w Nauce

    Zaburzenia Emocjonalne

    Manie