logo
  • Kontakt

    • Uczucie niepokoju

    Uczucie niepokoju, znane także jako anxiety, to przewlekłe lub nawracające odczuwanie lęku i napięcia, które zaburza codzienne funkcjonowanie. W klasyfikacji ICD-11 uogólnione zaburzenie lękowe otrzymało kod 6B00, a w ICD-10 F41.1. W Polsce zaburzenia lękowe dotykają około 16,1% dorosłych, z czego u 1,1% stwierdza się uogólnione zaburzenie lękowe.

    Objawy obejmują nadmierną „wolnopływającą” troskę, napięcie mięśniowe, zaburzenia snu i trudności z koncentracją. Diagnostyka opiera się na wywiadzie klinicznym oraz narzędziach psychometrycznych takich jak GAD-7, a leczenie obejmuje psychoterapię poznawczo-behawioralną oraz farmakoterapię.

    Jakie są przyczyny uczucia niepokoju?

    Przyczyny uczucia niepokoju są wieloczynnikowe i obejmują zarówno czynniki genetyczne i neurobiologiczne, jak i psychospołeczne:

    • predyspozycje genetyczne;
    • dysfunkcje układu GABA-ergicznego;
    • przewlekły stres i traumatyczne doświadczenia;
    • zaburzenia hormonalne, np. nadczynność tarczycy;
    • współistniejące choroby somatyczne, np. choroby sercowo-naczyniowe;
    • presja zawodowa i brak wsparcia rodzinnego;
    • styl życia, w tym nadmierne spożycie kofeiny.

    Jak diagnozuje się uczucie niepokoju?

    Proces diagnostyczny obejmuje szczegółowy wywiad psychiatryczny zgodny z kryteriami ICD-11 lub DSM-5 oraz stosowane narzędzia:

    • kwestionariusz GAD-7;
    • skala HADS-A (Hospital Anxiety and Depression Scale – Anxiety);
    • ocena wpływu objawów na funkcjonowanie społeczne i zawodowe;
    • badania laboratoryjne wykluczające przyczyny somatyczne, np. badania poziomu hormonów tarczycy;
    • różnicowanie z depresją, zaburzeniami afektywnymi i innymi schorzeniami psychicznymi.

    Jakie są objawy uczucia niepokoju?

    Do najczęściej występujących objawów zalicza się:

    • przewlekłe napięcie i obawy o przyszłość;
    • trudności z koncentracją i rozproszenie uwagi;
    • drażliwość;
    • napięcie mięśniowe i bóle głowy;
    • kołatanie serca oraz uczucie duszności;
    • zaburzenia snu, takie jak problemy z zasypianiem lub wczesne budzenie się;
    • objawy wegetatywne: pocenie się, drżenie rąk, suchość w ustach.

    Jakie metody leczenia są dostępne?

    Leczenie uczucia niepokoju powinno być dostosowane indywidualnie i łączyć kilka podejść:

    • psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT), skuteczna w około 60–70% przypadków;
    • farmakoterapia:
      • SSRI, np. sertralina;
      • SNRI, np. wenlafaksyna;
      • benzodiazepiny – doraźnie w łagodniejszych epizodach;
    • techniki relaksacyjne: biofeedback, trening autogenny;
    • psychoedukacja i wsparcie grupowe;
    • modyfikacja stylu życia: regularna aktywność fizyczna, higiena snu, ograniczenie kofeiny.

    Jakie są statystyki uczucia niepokoju w Polsce?

    Badania epidemiologiczne wskazują na istotne rozpowszechnienie zaburzeń lękowych:

    Rodzaj zaburzenia Prewalencja życiowa Kobiety Mężczyźni
    Uogólnione zaburzenie lękowe (GAD) 1,1% 1,5% 0,6%
    Specyficzna fobia 3,4% 4,6% 2,2%
    Fobia społeczna 1,4% 1,6% 1,2%
    Ataki paniki 0,3% 0,4% 0,2%
    Łączne zaburzenia nerwicowe i pokrewne 16,1% wyższe u kobiet niższe u mężczyzn

    W 2021 roku 524 820 pacjentów zgłosiło się z zaburzeniami lękowymi do psychiatrycznej opieki ambulatoryjnej (współczynnik 1 685,23/100 000 mieszkańców).

    Jakie działania profilaktyczne można podjąć?

    Aby zredukować ryzyko rozwoju uczucia niepokoju, warto:

    • rozwijać umiejętności radzenia sobie ze stresem, np. mindfulness i medytacja;
    • dbać o regularną aktywność fizyczną i higienę snu;
    • budować sieć wsparcia społecznego i umiejętnie komunikować potrzeby;
    • unikać nadmiernego spożycia kofeiny i alkoholu;
    • uczestniczyć w programach psychoedukacyjnych;
    • w razie nasilenia objawów – zgłosić się do specjalisty na wczesnej fazie.

    Co warto wiedzieć o uczuciu niepokoju?

    Uczucie niepokoju to powszechne zaburzenie lękowe o złożonej etiologii, obejmującej czynniki genetyczne, neurobiologiczne i psychospołeczne. W Polsce dotyka około 16% dorosłych, z czego 1,1% doświadcza uogólnionego zaburzenia lękowego.

    Diagnostyka opiera się na wywiadzie klinicznym i kwestionariuszach, a leczenie łączy psychoterapię poznawczo-behawioralną z farmakoterapią. Wprowadzenie działań profilaktycznych, takich jak relaksacja, aktywność fizyczna i wsparcie społeczne, może znacząco poprawić jakość życia osób zagrożonych rozwojem tego schorzenia.

    Niniejszy artykuł ma charakter informacyjny i nie stanowi porady medycznej. Diagnozę i leczenie zawsze powinien prowadzić wykwalifikowany specjalista.

    Bibliografia

    Inne choroby:

    Poczucie winy

    Zespół Kompulsywnego Objadania (BED)

    Przewlekły stres

    Zachowania destrukcyjne (DBD)

    Trauma

    Lęki